افراد دارای معلولیت بگوییم یا توانیاب؟ سئوالی است که بارها به آن پاسخ داده شده است. مخاطب قرار دادن افرادی که به‌نوعی دارای معلولیت هستند همواره در ایران با چالش روبرو بوده است. در حوزه مطالعات معلولیت و گفتمان‌های مربوط به آن، اصطلاحات و واژگان اهمیت زیادی دارند، چراکه می‌توانند تأثیرات مستقیم بر نگرش‌ها و شیوه‌های برخورد با افراد دارای معلولیت داشته باشند. در این زمینه، انتخاب واژگان مناسب بستگی به رویکرد و اهداف مختلف دارد. آنچه اهمیت دارد این است که برخی خیریه‌ها در این ماجرا دست به واژه‌سازی می‌زنند و اهداف خود را در این واژه‌ها دنبال می‌کنند.
در مطالعات معلولیت و ازنظر اکثریت فعالان و محققان این حوزه، اصطلاح «افراد دارای معلولیت» اصطلاحی مناسب‌تر و جهانی‌تر است، زیرا:
واژه‌هایی که از زندگی یک فرد فقط بخش توان او را مدنظر قرار می‌دهند در نگاه اجتماعی به معلولیت هیچ جایگاهی ندارد ولی متأسفانه به دلیل قدرت بالای خیریه‌ها این واژه هر روز بیشتر و بیشتر در جامعه مطرح می‌شود.
چه باید نامید؟
با توجه به مطالبی که گفته شد ترکیب واژه‌هایی که موقعیت اجتماعی و فردیت فرد را مطرح می‌کنند باید استفاده شود. ورزشکار دارای معلولیت، روانشناسی که معلولیت دارد، معلم دارای معلولیت و ساختارهایی از این دست همواره مورد تاکید فعالان حوزه معلولیت بوده و هست. افراد ممکن است در برهه ای از زندگی به دنبال توانمند شدن باشند همان طور که ممکن است دنبال دانش باشند و نام دانشجو را در محیطهای دانشگاهی داشته باشند اما این واژه نمی تواند نقش انسان بودن و فردیت او را کامل نشان بدهد.
سعید ضروری
