تجهیزات مناسب‌سازی و توانبخشی، از ویلچرهای دستی یا برقی پیشرفته و رمپ‌های سیار تا عصاهای هوشمند و تشک‌های طبی و تشک ویلچر، عملاً دروازه‌های بسته دنیای بیرون را به‌روی بسیاری از افراد دارای معلولیت می‌گشایند؛ زمانی که یک فرد معلول با استفاده از ویلچر برقی بتواند بدون کمک دیگران در سطح خیابان و داخل مترو تردد کند، یا به کمک تشک‌های مخصوص ویلچر و کفی‌های ارتوپدی دردهای مزمن ناشی از نشستن طولانی‌مدت کاهش یابد، نه‌فقط استقلال فیزیکی او ارتقاء یافته، بلکه اعتمادبه‌نفسش نیز سرشار می‌شود و این همان نیروی محرکه‌ای است که می‌تواند او را به حضور فعال در اجتماع ترغیب کند و به مرور فرصت‌های اشتغال، تحصیل و شبکه‌سازی اجتماعی را برایش فراهم آورد.
در بُعد اقتصادی، اگرچه خرید یک ویلچر برقی مدرن در ابتدا ممکن است بار بزرگی بر دوش خانواده بگذارد، اما وقتی هزینه‌ی آن را در قالب اقساط ماهانه – مثلاً بین ۲ تا ۵ میلیون تومان در ماه – در نظر بگیریم، متوجه می‌شویم که این سرمایه‌گذاری نه یک هزینه مصرفی بلکه گامی است در مسیر خروج از چرخه‌ی نیازمندی دائمی به کمک‌های دیگران؛ افزون بر آن، جلسات فیزیوتراپی و کاردرمانی تخصصی (که معمولاً شامل ۸ تا ۱۲ جلسه در ماه با میانگین هزینه‌ی هر جلسه ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان است) بهبود حرکتی و پیشگیری از عوارض جانبی را سرعت می‌بخشند و در بلندمدت هزینه‌های درمانی را کاهش می‌دهند.
هزینه‌های ماهانه‌ی یک فرد معلول در ایران
اگر بخواهیم برآوردی کلی از هزینه‌های ماهانه‌ی یک فرد معلول در ایران ارائه کنیم، باید علاوه بر اقساط تجهیزات اصلی، دستیار یا همراه مراقب (شاید بین ۵ تا ۱۰ میلیون تومان در ماه بسته به سطح نیاز)، هزینه‌ی حمل‌ونقل ویژه (۱ تا ۳ میلیون تومان)، اعتبار تعمیر و نگهداری تجهیزات (حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان)، و تعویض دوره‌ای لوازم جانبی مثل تشک و کفی ارتوپدی (اقساط ۵۰۰ هزار تا یک میلیون تومان) را نیز لحاظ کنیم؛ بنابراین در مجموع، یک بازه‌ی متعادل برای زندگی مستقل و رو به رشد افراد دارای معلولیت بین ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان در ماه متغیر خواهد بود.
با چنین سطح پشتیبانی مالی و تجهیزاتی، فرد معلول نه‌تنها قادر است از فرهنگ‌سراها، مراکز آموزشی و شغلی استفاده کند، بلکه می‌تواند در کارگاه‌های مهارت‌آموزی شرکت کند و با دسترسی به فناوری‌های کمکی دیجیتال مانند اپلیکیشن‌های مسیریاب ویژه نابینایان یا زیرنویس‌های هم‌زمان جلسات آنلاین، مرزهای فیزیکی و ذهنی دشواری را پشت سر بگذارد؛ در نتیجه مشارکت اجتماعی و توانمندی اقتصادی او به‌طور ملموسی افزایش می‌یابد و این همان چشم‌اندازی است که نشان می‌دهد چگونه سرمایه‌گذاری در تجهیزات مناسب‌سازی و توانبخشی، فراتر از یک هزینه درمانی، به زیربنای تحقق حقوق برابر و زندگی شرافتمندانه برای همه افراد جامعه تبدیل می‌شود.
میزان حمایت چقدر است؟
دولت ایران از طریق سازمان بهزیستی و کمیته امداد به گروه‌های مختلفی از افراد دارای معلولیت کمک‌هزینه‌های ماهانه پرداخت می‌کند که بسته به شدت و نوع معلولیت، تعداد اعضای خانواده و وضعیت شغلی متقاضی، رقم‌های متفاوتی دارد.
در حال حاضر، «کمک‌هزینه معیشت توانبخشی» (مستمری) به افرادی تعلق می‌گیرد که با تأیید کمیسیون پزشکیِ سازمان بهزیستی، معلولیت شدیدی (موتوری، بینایی، شنوایی یا ذهنی) یا بیماری روانی مزمن دارند. رقم این مستمری برای خانوارهای تک‌نفره حدود ۷۶۴,۴۰۰ تومان در ماه است و برای خانوارهای دو نفره تا حدود ۱,۰۹۰,۰۰۰ تومان، خانوار سه‌نفره حدود ۱,۵۲۵,۰۰۰ تومان، چهار‌‌نفره حدود ۱,۹۶۵,۶۰۰ تومان و پنج‌نفره تا ۲,۴۰۲,۴۰۰ تومان متغیر است؛ یعنی میان کمترین سطح (یک فرد مجرد با معلولیت شدید) و بیشترین سطح (خانواده پنج‌نفرهِ تحت پوشش) حدود ۱.۶ میلیون تومان تفاوت وجود دارد.
علاوه بر این، طبق ماده ۲۷ قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، افرادی که معلولیت خیلی شدید یا شدید دارند و فاقد شغل یا هرگونه درآمد مشخصی هستند، به‌صورت مستقل و بدون نیاز به ضوابط خانوادگی، ماهانه کمک‌هزینه‌ای معادل حداقل دستمزد مصوب کارگری باید دریافت کنند که پرداخت نمی‌شود.
از سوی دیگر، «حق پرستاری و مددکاری» به خانواده‌هایی پرداخت می‌شود که یک یا چند نفر از اعضای آنان به دلیل معلولیت شدید یا خیلی شدیدِ حرکتی، ذهنی چندگانه یا آسیب نخاعی، توان انجام فعالیت‌های روزمره را ندارند و نیازمند مراقبت مستمر هستند. این کمک‌هزینه نیز به سرپرست، همسر یا قیم رسمی فرد معلول پرداخت می‌شود و عمدتاً جهت تأمین نیروی انسانی‌یاری‌رسانِ هر روزه (مثل پرستار یا مددکار) تخصیص می‌یابد.
در مجموع، پوشش حمایتی دولت از معلولانِ فاقد درآمد، در سه دسته اصلی قابل تفکیک است:
این سبد حمایتی به‌صورت مستقیم به حساب بانکیِ مددجویان واریز می‌شود و ضمناً دولت موظف است بودجه لازم برای این پرداخت‌ها را در لوایح بودجه سالانه منظور کند.
بنابراین، یک فرد دارای معلولیت شدید که در دهک‌های درآمدی پایین قرار دارد، می‌تواند بین ۷۶۴ هزار تومان تا حداکثر حدود ۲.۴ میلیون تومان (بسته به تعداد اعضای تحت تکفل و شدت معلولیت) در ماه از حمایت مالی دولت بهره‌مند شود و در صورتی که خود فردِ معلول یا همراهش نیازمند پرستار باشد، کمک‌هزینه‌ی جداگانه‌ای نیز به او پرداخت خواهد شد. این ترکیب پرداخت‌ها تا حد زیادی تضمین می‌کند که هزینه‌های حداقلی زندگی، مراقبت و توان‌بخشیِ افراد معلول در ایران پوشش داده شود.
