نکات طلایی در طراحی و مناسب سازی حمام
این مطلب برای افرادی که خود معلولیت دارند و یا یکی از عزیزان آنها سالمند یا دارای معلولیت است بسیار مهم است. همچنین اگر اقامتگاه یا هتلی دارید که می خواهید مناسب سازی را در آن انجام دهید این مطلب نکات خوبی را دربر دارد.
امروزه حمامهای مجهز با طراحیهای متنوعتری برای سالمندان و معلولان وجود دارد. سازندگان خانه با عریضتر کردن درب خانهها، ساخت کانترهای آشپزخانه در سطوح مختلف، سرویس بهداشتی مناسب این افراد، و … امکان اقامتی طولانی مدت و راحت را در خانه فراهم کردند.
تفاوتی ندارد قصد دارید حمام فعلی خود را بازسازی کنید یا قصد دارید حمامی جدید بسازید، باید نکاتی را رعایت کنید که به شما در داشتن حمام مناسبسازی شده برای سالخوردگان و افراد معلول کمک میکند. لازم به ذکر است که این طراحیها و مراحل دارای استاندارد جهانی است.
ایجاد طرحی جهانی (Universal)
مفهوم طراحی جهانی یعنی ساختن فضایی که هم سالمندان بتوانند از آن استفاده کنند و هم معلولان و هم سایر افراد جامعه. این سرویسهای بهداشتی و حمام که در مورد آنها صحبت میکنیم دارای چندین جنبهی همگانی هستند که برای هر دو گروه مناسب است. طراحی جهانی یا همه گیر در مناسب سازی حمام بسیار مهم است.
توالت بازسازیشده
منظور ما از بازسازی ایجاد تغییرات جزئی و کوچک در فضای موجود است. این توالتهای بازسازی شده با یک ارتفاع دهنده سرویس بهداشتی مرتفع میشوند تا استفاده از آن برای سالمندانی که نشستن برایشان دشوار است و معلولانی که باید از ویلچر بلند شوند، آسان باشد. همچنین باید از دستگیرههای کمکی در کنار توالت استفاده کنید تا نشستن و بلند شدن به کمک آن آسان باشد، همچنین دکمه یا شیر فلاش تانک باید در نقطهای نصب شود که دسترسی به آن آسان باشد. نکتهی اضافی که در مورد این سرویس بهداشتیها باید رعایت کنید استفاده از سطح موزاییکی است، زیرا جنس موزاییک نسبت به سایر جنسهایی که برای کفپوش استفاده میشود لغزنده و سُر نیست که به خودی خود سطح ایمنی حمام را بالا میبرد، دلیل این امر دوغاب بسیار زیاد در بین موزاییکها است که باعث ایجاد اصطکاک در زیر پا میشود.
دسترسی آسان و ایمن به دوش حمام
استفادهی از این دوشها در حمام دسترسپذیری بالایی را برای هر دو گروه ایجاد میکند، باید حمامی طراحی کنید که قابلیت حرکتی، مانند چرخیدن، راه رفتن، جابهجایی، بالایی داشته باشد. یک صندلی حمام (تاشو یا ثابت) نزدیک دوش به دیوار وصل کنید تا آسایش و راحتی بیشتری برای سالمندان فراهم شود و همچنین بتوان آن را در زمان استفادهی فردی که از ویلچر استفاده میکند، جمع کرد تا فضای بیشتری ایجاد شود. دستگیره کمکی استیل به انتقال از ویلچر به نیمکت تاشو یا به صندلی مخصوص دوش، و تغییر حالت از ایستاده به نشسته یا بالعکس کمک میکند. با این کار گام مهمی در مناسب سازی حمام خواهید برداشت.
شیرآلات باید در ارتفاعی نصب شوند که هم در حالت ایستاده و هم به صورت نشسته در دسترس باشند، این در حالی است که سردوش باید به یک میلهی کشویی قابل تنظیم و قابل حرکت متصل شود. سر دوش را میتوان در هر ارتفاعی نصب کرد، البته به این نکته که بتوان آن را به راحتی از میلهی کشویی جدا و استفاده کرد هم توجه داشته باشید.
حمامی با محیطی دلپذیر برای سالمندان
این حمامهای مناسبسازی شده برای سالمندان و معلولان دارای بسیاری از اصول طراحی مطابق با استاندارد جهانی است. به ذکر چند نکتهی مهم و قابل تأمل در اینجا میپردازیم:
- آستانهی درب ورودی حمام باید در اندازهای مناسب باشد تا هنگام ورود به و خروج از حمام مانع محسوب نشود. در صورتی که مجبور به استفاده از چهارچوب در پایین در هستید استفاده از رمپ سیار لرد پیشنهاد می شود.
- نصب دو دستگیرهی کمکی در نزدیکی دوش به ثابت ایستادن و جلوگیری از زمین خوردن فرد کمک میکند. جنس دستگیره ها باید استیل باشد.
- سر دوش باید برای سهولت در استفاده قابلیت جدا شدن از میلهی نگهدارندهی خود را داشته باشد.
- دربهای عریض موجب ورود و خروج راحت ویلچر و واکر میشود. سایز مناسب 80 سانتی متر است.
- فضای بزرگِ حمام امکان آزادانه حرکت کردن ویلچر یا واکر را فراهم میکند.
- روشنایی اضافی در محدودهای که دوش نصب شده است، فضا رو به خوبی روشن نگه میدارد.
- استفاده از نیمکت در ارتفاعهای مختلف به افراد اجازه میدهد تا هنگام شستشو و استفاده از سینک بنشینند.
طراحی مدرن برای حمام
طراحی یک حمام مناسبسازی شده به این معنی نیست که از بیرون شبیه اتاق بیمارستان به نظر برسد. میتوان با توجه به نیازهای فرد از طراحیهای مدرن و جدید بهره جست و در عین حال حمامی با دسترسپذیری بالا داشت. فقط در طراحی این حمامها باید چند نکته و ویژگی را رعایت کنید:
- طراحی سینک باید به شکلی باشد که چرخهای ویلچر به زیر آن برود تا فرد به شیر آب راحتتر دسترسی داشته باشد و همچنین شستشویی بیدردسر را تجربه کند (برای مثال سینکهایی که لولههای آن تو کار است گزینهی مناسبی خواهد بود).
- زیر شیرآلات داخل حمام باید فضای کافی وجود داشته باشد، و بهتر است از شیرآلات اهرمی برای راحت باز و بسته کردن شیر استفاده کنید.
- ورودی حمام یا قسمتی که دوش در آنجا قرار دارد باید مناسب حرکت واکر و ویلچر باشد و همچنین امنیت آن ناحیه باید تضمین شده باشد تا شخص نگران جابهجایی و حرکت نباشد.
- برای سهولت در دوش گرفتن هم یک سردوش متحرک و دستی و هم یک سردوش ثابت شده در سقف نصب کنید.
- برای کفپوش حمام از جنسی استفاده کنید که علاوه بر انعطافپذیری بالا، سُر و لیز نباشد تا از زمین خوردن فرد جلوگیری کنید. استفاده از نوار ضد لغزش در مناسب سازی حمام توصیه می شود.
ملاحظات کلی در ناسب سازی حمام
در این قسمت به چند دستورالعمل کلی برای طراحی و مناسب سازی سرویس بهداشتی برای سالمندان و معلولان به طور خلاصه میپردازیم:
- دستگیرههای کمکی را به موازات زمین، نه به صورت مورب، در کنار توالت، بالای دیوارهی وان، و در ناحیه دوش نصب کنید.
- مطمئن شوید که نیمکتها، سینک، و روشویی در ارتفاعی حدود76 الی 86 سانتیمتر برای کسی که از ویلچر استفاده میکند و 100 سانتیمتر برای کسی که مشکل خم شدن دارد، نصب شده باشند.
- آینه را در امتداد و پشت سینک نصب کنید، نباید از قانون معمول آن که بالاتر از سینک و ارتفاع آن برابر با صورت یک فرد ایستاده است، پیروی کنید.
- اندازهی نیمکت باید حدود 5 تا 10 سانتیمتر نسبت به عرض وان کوچکتر باشد تا از سوراخ شدن دیوارههای جانبی جلوگیری شود.
- شیرآلات حمام و دستگیرههای درها را تعویض کنید تا کمتر مجبور باشند از دستهای خود استفاده کنند.
- مطمئن شوید که فضای کافی داخل سرویس بهداشتی برای حرکت ویلچر وجود دارد.
- عرض درب ورودی باید حدود 80 تا 90 سانتیمتر باشد.
- در استفاده از کفپوش غیرلغزنده مطمئن شوید که ویلچر به راحتی روی آن حرکت میکند.
- شلوغی و بینظمی را از بین ببرید. استفاده از وسایل تزئینی را به حداقل برسانید. استفاده بیش از اندازه از این وسایل مانعی برای حرکت فرد محسوب میشود.
- روشنایی و نور محیط را براساس نیاز فرد تعیین کنید. ممکن است به روشنایی کم یا زیاد یا حتی نور اضافه در بعضی قسمت نیاز داشته باشید. کلیدهای برق هم باید دردسترس باشد.
- استفاده از دوش متحرک به جای دوش ثابت بهتر است و کارآیی بیشتری نیز دارد.